Interview senior researcher Martin Rougoor
De Bedrag Ineens Barometer
Het pensioenakkoord biedt je werknemers een nieuwe keuze: het ‘bedrag ineens’. Het bedrag ineens betekent dat werknemers aan het begin van hun pensioen maximaal 10% van hun totale ouderdomspensioen in één keer laten uitkeren. Nationale-Nederlanden doet doorlopend onderzoek naar deze nieuwe keuzemogelijkheid: de Bedrag Ineens Barometer. “We zijn vooral benieuwd wat mensen ervan weten en of ze geïnteresseerd zijn om een bedrag ineens op te nemen. En of we dat in de loop van de tijd zien veranderen”, aldus Senior Researcher Martin Rougoor. Martin is de drijvende kracht achter de onderzoeken.
‘Dat is al heel lang het vraagstuk: hoe zorg je ervoor dat mensen wél met hun pensioen aan de slag gaan?’
Dag Martin, wat is precies jouw rol bij NN Pensioen?
“Ik ben werkzaam op de afdeling Data & Intelligence. Daar ben ik verantwoordelijk voor data-analyse en allerlei soorten marktonderzoek. Voor zowel werkgevers, adviseurs als werknemers. Dit doe ik al zo’n 25 jaar. Ik werk bij onderzoeken vaak samen met externe partijen, maar we doen ook veel zelf. Daar zijn we best uniek in. We doen bijvoorbeeld de meeste analyses zelf omdat pensioen een erg ingewikkeld onderwerp is. Wij hebben de specifieke ervaring en weten hoe we naar de materie moeten kijken.”
Wat valt jou vanuit je expertise op in recente onderzoeken? Wat is er veranderd op het gebied van pensioen?
“Je houdt nog steeds wat wij ‘het pensioenparadigma’ noemen. Mensen vinden pensioen belangrijk, maar ze doen er (vaak) niks aan. Dat is al heel lang het vraagstuk: hoe zorg je ervoor dat mensen wél met hun pensioen aan de slag gaan? Wat je langzaam ziet veranderen, is dat er bij jongeren een stukje meer urgentie komt. Zij zien dat ze zelf meer moeten gaan doen. In hun perceptie wordt de rol van de overheid kleiner, ze zien de zorgstaat deels verdwijnen. In de media is er vaak aandacht voor pensioen dat gekort wordt, de rente die laag blijft en de koopkracht die minder wordt. Dat helpt bij het pensioenbewustzijn, maar het laat niet onverlet dat er nog steeds een gat is tussen het belangrijk vínden en íets doen. De (psychologische) afstand tot het pensioen is, vooral voor jongeren, nog erg groot. Het duurt nog zo lang.”
Dan komt het pensioenakkoord er nog aan.
“Dat mensen vanuit het pensioenakkoord meer individuele keuzes krijgen, vindt maar een klein deel prettig. Het merendeel vond het al complex en de ‘stapeling’ van keuzes maakt het nog lastiger. Keuzebegeleiding voor deelnemers wordt daardoor nog belangrijker.”
Waarom is ervoor gekozen om onderzoek te doen naar bedrag ineens?
“Deze keuzemogelijkheid komt vanuit het pensioenakkoord, daar krijgt dus íedereen mee te maken. Vanuit het pensioenakkoord komen natuurlijk meer wijzigingen, vaak erg complex. En veel gaat heel specifiek over de regeling, zoals over doorsneepremie of over compensatie van groepen. Bedrag ineens is een concrete keuze voor werknemers en wat makkelijker uit te leggen. Mensen kunnen er een goed beeld bij krijgen. Daarom hebben we dit onderwerp gekozen, om de vinger aan de pols te houden.”
Dit is een doorlopend onderzoek?
“Ja. Het is begonnen met de ontwikkeling van wetgeving waarbij er steeds meer bekend werd. Steeds meer informatie kwam naar buiten. Een soort trap waarbij wij uiteindelijk werknemers gaan informeren. Wij zijn benieuwd of we in die trap een ontwikkeling zien in de kennis en interesse van mensen. Met doorlopend onderzoek kunnen we per keer een specifiek thema uitvragen, gekoppeld aan bedrag ineens. In deze meting hebben we bijvoorbeeld gekeken naar beleggen met het Bedrag ineens. Ook kunnen we zo per meting verschillende doelgroepen benaderen om te kijken of er verschil is in reacties. Bijvoorbeeld tussen jongeren, 60-plussers en gepensioneerden.”
Wat vond jij bij deze tweede meting van de Bedrag Ineens Barometer zelf het meest opvallend?
“Dat de interesse ín – en het daadwerkelijk gebruik willen maken ván – bedrag ineens minder wordt naarmate mensen dichterbij hun pensioen komen. Hoe relevanter het wordt, hoe meer de interesse afneemt. Het lijkt erop dat deze groep ‘ouderen’ het vaak best goed voor elkaar heeft. Zij zitten niet te wachten om eenmalig een bedrag op te nemen en erna een lager pensioen te krijgen. Deze mensen hebben meer behoefte aan zekerheid en hebben een bedrag ineens niet nodig. Hooguit om een en ander achter de hand te hebben voor onverwachte uitgaven. Jongeren overzien hun latere financiën nog niet en dromen meer over wat ze met een bedrag ineens kunnen doen. Of denken voor deze mogelijkheid te kiezen omdat ze verwachten het minder goed voor elkaar te hebben later. Jongere mensen zijn daarom meer geïnteresseerd in deze keuze. Het tweede opvallende vind ik – en dat heb ik al vaker gehoord – dat jonge mensen met pensioengeld cryptomunten willen aankopen. Omdat dat beter zou renderen. Ook verwachten ze beter te kunnen beleggen dan een pensioenfonds of verzekeraar. Deze (vooral jonge) mensen zien het risico onvoldoende, dat opportunisme moeten we in de gaten houden.”
Wat komt er in de volgende meting aan bod?
“Dan doen we onderzoek naar het nabestaandenpensioen in combinatie met bedrag ineens. Hoe kijken werknemers daar tegenaan? En de nabestaanden zelf? Wat willen ze? Ook willen we onderzoek doen onder kwetsbare doelgroepen. Denk aan mensen met weinig pensioenopbouw, die bijvoorbeeld parttime werken. Gaan zij gebruik maken van deze keuze. Of juist niet?”
