Beleggen voor het pensioen: zo begeleid je je werknemers daarbij

Meer keuzevrijheid past in de trend die we op pensioengebied al langer zien. Er bestond al een aantal persoonlijke keuzes. Denk aan eerder of later met pensioen, wel of geen partnerpensioen of een hoog-laag combinatie in plaats van een gelijkblijvend pensioen. 

Ook kunnen werknemers die nu al een premieregeling hebben op de pensioendatum kiezen voor een variabele pensioenuitkering. “Pensioenaanbieders belegden bij de huidige beschikbare premieregelingen altijd al”, legt Marcus uit. “Maar de laatste vijftien jaar werd het beleggingsrisico voor de pensioendatum standaard afgebouwd richting een vaste uitkering. Wilden deelnemers een variabele uitkering, omdat ze daarmee een hoger pensioen verwachtten? Dan moesten ze dat zelf aangeven.”

Dat gaat veranderen. Net als bij pensioenfondsen kunnen werkgevers en werknemers samen kiezen voor een standaard afbouw naar een variabele pensioenuitkering. Het beleggingsrisico voor de pensioendatum wordt dan minder ver afgebouwd.

“Hierdoor kunnen werknemers een hoger pensioen opbouwen, tegen een risico dat op lange termijn beperkt is. Willen sociale partners dat niet? Dan kunnen ze zelf altijd nog kiezen voor een vaste uitkering”, aldus Marcus. “Dat kun je doen in overleg met je adviseur, bijvoorbeeld op de datum van je contractverlenging. Nationale-Nederlanden kan je daarbij ondersteunen met een risicohoudingtool. Die meet de risicohouding onder werknemers.”

Een lifecycle die afbouwt naar vast en variabel

“Door beleggingsrisico te nemen met een gedeelte van het pensioenkapitaal gaan de pensioenen naar verwachting ongeveer 15% omhoog”, vervolgt Marcus. “Omdat pensioen een belegging voor de lange termijn is, zijn de verwachte risico’s aanvaardbaar.”

“Uit ons recente risicohoudingonderzoek onder alle deelnemers blijkt dat deze oplossing aansluit bij de risico-rendement verhouding die bij deelnemers past. Dit komt ook overeen met de standaard beleggingswijze die pensioenfondsen straks hanteren.”

Voor veel werknemers zal een variabel pensioen even wennen zijn, verwacht Ellen Kraft, communicatiespecialist bij Nationale-Nederlanden. “Intuïtief zijn mensen vaak een beetje bang voor beleggen”, weet Ellen. “Maar als ze goed geïnformeerd worden, begrijpen deelnemers dat beleggen noodzakelijk is voor een goed pensioen. Op de langere termijn zijn beleggingsrendementen onmisbaar. Zeker bij de huidige lage rentes.” 

Wat de standaard beleggingswijze ook wordt, werknemers kunnen altijd zelf bepalen welk beleggingsrisico en welke uitkering bij ze past. Nationale-Nederlanden begeleidt deelnemers uiteraard naar een passend risicoprofiel. Hiervoor hebben we de risicoprofielbepaler ontwikkeld. Deelnemers vullen een online vragenlijst in en daaruit rolt een risicoprofiel dat bij ze past. Marcus: “Hoeveel risico wil je lopen? En hoeveel risico kun je lopen? Dat komt allemaal uit de risicoprofielbepaler naar voren.”

Op basis van het risicoprofiel bepalen we waar het beleggingspercentage in de afbouwfase (de laatste vijftien jaar vóór het pensioen) op uitkomt. Kort voor de pensioendatum vult de werknemer de risicoprofielbepaler opnieuw in. Die uitkomst is bepalend voor het percentage beleggingen dat we na het pensioen aanhouden.

Nationale-Nederlanden toetst met de risicoprofielbepaler de situatie en voorkeur van deelnemers. Dat is extra belangrijk bij de keuze voor (een afbouw naar) een vaste of variabele pensioenuitkering. Marcus: “We willen zo voorkomen dat mensen keuzes maken die niet aansluiten bij hun persoonlijke situatie en verwachtingen. Want beleggingen hebben geen gegarandeerde opbrengst. Willen je werknemers meer risico lopen, maar vinden ze het lastig als de resultaten langere tijd tegenzitten? Dan nemen wij ze daartegen in bescherming. Dat hoort bij onze zorgplicht.”

Zeker op pensioendatum weegt deze zorgplicht zwaar. Volgens de wet moet de beleggingskeuze aansluiten bij het door ons vastgestelde risicoprofiel. Afwijken van het vastgestelde risicoprofiel is dan niet meer mogelijk.

Werknemers krijgen altijd te zien wat de scenario's zijn die bij hun keuze horen. Marcus: “We laten zien wat ongeveer het resultaat wordt als het pensioen zich ontwikkelt volgens verwachting, als het tegenzit of als het meezit.”

Het past bij goed werkgeverschap om je werknemers te laten nadenken over hun pensioen, benadrukt Ellen. “Bijvoorbeeld door ze tot actie aan te zetten. Pensioen is voor de meeste mensen namelijk niet top-of-mind.”

Wanneer kun je dit gesprek over pensioenkeuzes het beste voeren met je werknemers? “Het ligt het meest voor de hand om dat te doen bij belangrijke life events”, zegt Ellen. “Bijvoorbeeld als iemand gaat samenwonen of trouwen, als er kinderen komen, bij een scheiding, als iemand van baan switcht of meer of minder gaat werken. Dan veranderen de persoonlijke omstandigheden. En natuurlijk als hun pensioen dichterbij komt.”

Een verandering van de persoonlijke situatie is dus een goed moment voor je werknemers om de pensioenkeuzes nader te bekijken. Past het pensioen nog bij hun verwachtingen? Is het verstandig extra te storten? Of het beleggingsrisico aan te passen?

Nationale-Nederlanden helpt de werkgever bij het activeren van deelnemers. “Dat doen we bijvoorbeeld met Pensioen Pulse”, zegt Ellen. “Deze e-mailservice is onderdeel van de Human Capital Planner. Met Pensioen Pulse stuur je specifieke groepen werknemers gerichte e-mails. Bijvoorbeeld over beleggingskeuzes rond hun pensioen. Samen met je adviseur kun je deze tools optimaal benutten.”

Dankzij de trend naar een persoonlijker en variabeler pensioen zal het pensioen de komende jaren vanzelf meer onder de aandacht komen. Toch vinden veel werknemers pensioenkeuzes ingewikkeld. Zeker als ze niet gewend zijn om zich in beleggingen te verdiepen. Daarom is het des te belangrijker dat je ze op tijd voorlicht over pensioenbeleggen en andere keuzes. 

Ellen: “Niet iedere werknemer heeft dezelfde informatiebehoefte als het om het pensioen gaat. De een wil precies weten hoe het zit. Een ander vindt het goed als hij of zij weet dat het in grote lijnen goed geregeld is. Het is dus belangrijk dat je werknemers activeert en begeleidt bij hun keuzes op een manier die bij hen past.” 

Ellen ziet de toegenomen keuzevrijheid op pensioengebied als een kans voor de werkgever. “Met de premies draag je als werkgever veel bij aan het uiteindelijke pensioen. Dat beseffen werknemers niet altijd. Terwijl het toch een hele belangrijke arbeidsvoorwaarde is.”

In het stimuleren van pensioenbewustzijn kan de werkgever een waardevolle rol vervullen. Daarvan is Ellen overtuigd. “Zo laat je nog beter zien dat je aan je mensen denkt, door te werken aan een goed pensioen. Dan gaan werknemers dat ook meer waarderen. En dat kan op de huidige krappe arbeidsmarkt net het verschil maken.”